Bu tez araştırması kapsamında, Türk aronya meyvesi (Aronia melanocarpa sp.Viking) sağlık ürünleri olarak aronya tozu, aronya çayı ve özel geliştirilmiş nutrasötik farmasötik aronya şurubu üretimi gerçekleştirilmiş olup, inovatif ürünlerde antioksidan aktivite, antioksidan fenolik profil detaylı olarak HPLC (Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi) ve Q-TOFF- MS (Quadrupole Time of Flight Mass Spektrometri) ile belirlenmiştir, majör etkin biyoaktifler tayin edilmiştir. Seçimlenmiş kanser hücre hatları (SKBR-3 meme hücre hatları) üzerindeki antiproliferatif ve antikarsinojenik etkiler tesbit edilmiştir. Analitik belirlemelerle, fenolik asitler, flavanoller (kateşinler) olarak gallik asit, epigallokateşin, kateşin, klorogenik asit, hidroksisinnamik asit, neoklorogenik asit, vanilik asit , siringik asit, kaftarik asit, kafeik asit, p-kumarik asit, ferulik asit, t-sinapic asit, rosemarinik asit; flavonoller ve glikozidleri olarak rutin (kuersetin-3-glikozid), kaempferol-3-rutinozid, kuersitrin (kuersetin-O-glikozid), kuersetin, astragalin (kaempferol-O-glikozid), kaempferol tayin edilmiştir. Aronya meyvesi tozu, aronya çayı ve nutrasotik takviye şurup SPAF taki, major fenolik maddenin klorogenik asit (ChA) olduğu saptanmıştır, ve sırasıyla 321,56 mg/100g, 493,20 mg/100g, ve 202,38 mg/100g değerlerinde bulgulandığı görülmektedir. 3 dk, 5 dk, 10 dk,15 dk demlenmiş aronya çaylarında ise ChA`nın sırasıyla 90,28 mg/100g, 95,63 mg/100g, 188,42 mg/100 g, ve 195,33 mg/100g olarak belirlenmiştir, ve yüksek antioksidatif özellik sağlamaktadır (p< 0,05). Major flavonol de kuersetin olarak bulgulanmıştır ve aronya meyvesi, tozu (povderi), nutrasotik surup SPAF`ta sırasıyla 634,57 mg/100g; 542,80 mg/100g, ve 620,25 mg/100g değerlerinde belirlenmiştir. 3, 5, 10,15 dk demlenmiş aronya çaylarında ise kuersetinin sırasıyla 307,20 mg/100g; 328,96 mg/100g; 380,56 mg/100g; ve 387,25 mg/100g olarak tayin edildiği görülmektedir ve kuersetinin son derece güçlü antioksidan olduğu ve ilgili ürünlere antioksidatif stabilite sağladığı öngörülmektedir (p< 0,05). Kuersetin ve klorogenik asitin 5-100 μM konsantrasyon ve 48 saatlik inkubasyon neticesinde, konsantrasyona bağımlı olarak SKBR-3 meme kanseri hücrelerinin proliferasyonunu optimum düzeyde inhibe ettiği saptanmıştır. 100 μM kuersetinin SKBR-3 hücrelerini %56,25 düzeyine azalltığı ve hücre proliferasyonunu %43,75 düzeyinde inhibe ettiği görülmektedir, takiben klorojenik asitin SKBR-3 proliferasyonunu %62,5 düzeyine indirdiği ve hücre proliferasyonunu %37,50 düzeyinde inhibe ettiği bulgulanmıştır. Kateşin biyoaktifin yalnızca 10 μM konsantrasyonda SKBR-3 hücrelerini %65,66 `ya indirgediği ve hücre proliferasyonunu %34,34 olarak inhibe edebildiği görülmektedir (p< 0,05). Tüm kromatografik, kimyasal ve sitolojik veriler ortaya koymaktadır ki major polifenolik maddeler olan klorogenik asit, kuersetin ve kateşinin son derece etkin antokarsinojen maddeler oldukları görülmektedir ve geliştirilen aronya ürünlerimizin inovatif antioksidatif ve antiproliferatif ürünler olarak sağlık alanında gıda takviyeleri olarak kullanılabileceği öngörülmektedir. Anahtar Kelimeler Aronya, Aronia melanocarpa, Antioksidan, meme CA, SKBR-3, Fenolik, Q-TOFF-MS 2019, 157 sh
Aronya (Aronia melanocarpa sp.viking) meyvesi bazlı çay ve nutrasötik ürünlerde fenolik antioksidanların detaylı tayini: antiproliferatif ve antikarsinojenik gıdatakviyeleri olarak kullanılabilirliğinin araştırılması / The detailed determinations of phenolic antioxidants in aronia (Aronia melanocarpa sp.viking) berry fruit based tea and nutraceutical products: the investigation of the usability as antiproliferative and anticarcinogenic food supplements
Yazar:KURTULUŞ BAKIR
Danışman: DOÇ. DR. ÖZLEM TOKUŞOĞLU
Yer Bilgisi: Manisa Celal Bayar Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Konu:Gıda Mühendisliği = Food Engineering